Συντάκτης: Χαρά Τζαναβάρα
Ασπίδα προστασίας στο ρέμα της Πικροδάφνης έβαλε το ΣτΕ, το οποίο με απόφασή του (2/3/2015) ζήτησε να σταματήσουν τα έργα «ξεκοιλιάσματος» της κοίτης του στην περιοχή της Ηλιούπολης έως την εκδίκαση της προσφυγής 14 κατοίκων από την ευρύτερη περιοχή. Πρόκειται για τμήμα 500 μέτρων με πλούσια βλάστηση, πάνω από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, το οποίο δέχτηκε… επίθεση από μπουλντόζες του δήμου για να κατασκευαστεί ένα αντιπλημμυρικό έργα που δεν το έχει ανάγκη η γύρω περιοχή, ενώ σε μεγάλη νεροποντή θα πολλαπλασιάσει τους κινδύνους στους δήμους Αγίου Δημητρίου και Παλαιού Φαλήρου («Εφ.Συν.» 25 και 28 Νοεμβρίου 2015). Αξίζει να σημειωθεί ότι η δήμαρχος Αγίου Δημητρίου Μαρία Ανδρούτσου είχε στείλει επιστολή διαμαρτυρίας από τον περασμένο Δεκέμβριο.
«Τα έργα ξεκίνησαν χωρίς μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων», επισημαίνει ο πολεοδόμος Πάνος Τότσικας, ένας από τους 14 πολίτες που έχουν καταθέσει την προσφυγή και στο παρελθόν πέτυχαν με αποφάσεις του ΣτΕ να ακυρώσουν τα μεγαλεπίβολα σχέδια για «τσιμεντάρισμα» του πιο σημαντικού ρέματος της νοτιοανατολικής Αττικής. «Είναι μια παρέμβαση με απατηλό τίτλο σε ένα ρέμα που αποτελεί το τελευταίο ενθύμιο μιας άλλοτε εκτεταμένης καταπράσινης ζώνης και συμβάλλει στην ανανέωση του ατμοσφαιρικού αέρα», προσθέτει.
Το ρέμα Πικροδάφνης, με μήκος 9,3 χιλιομέτρων, ξεκινά από τις πλαγιές του Υμηττού στα όρια του Δήμου Βύρωνα και διασχίζει τους δήμους Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου πριν καταλήξει στον Σαρωνικό. Στο μεγαλύτερο μέρος της κοίτης του η βλάστηση είναι πυκνή, αποτελείται από πεύκα, ευκαλύπτους, θάμνους, καλαμιές και πικροδάφνες, ενώ είναι σημαντικός βιότοπος για τα πουλιά.
Η πρώτη επίθεση στο ρέμα εκδηλώθηκε το 1985. Με προμελέτη της ΕΥΔΑΠ, που συμπεριλάμβανε τα ρέματα Καλογήρων, Καλογραιών (Κοψαχείλας) και Αμαλίας, προβλέφθηκε κατασκευή κλειστού αγωγού για τα νερά της βροχής και κάλυψή του για τη δημιουργία δρόμου μέσης κυκλοφορίας με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση και ενδιάμεση νησίδα ασφαλείας! Ευτυχώς τα σχέδια δεν προχώρησαν, και δέκα χρόνια μετά (1995) το τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ εξήγγειλε μέτρα προστασίας της ρεματιάς και ξεκίνησε τη διαδικασία χαρακτηρισμού της Πικροδάφνης σε «προστατευόμενο φυσικό σχηματισμό».
Εκπονήθηκε και ειδική μελέτη αναβάθμισης, η οποία αντί να εγκριθεί μπήκε στα… συρτάρια, ενώ η ΕΥΔΑΠ επιμένοντας στις αντιπεριβαλλοντικές επιλογές της προχώρησε σε έργα διευθέτησης που περιλάμβαναν «τσιμεντάρισμα» της κοίτης και των πρανών και καμουφλάρισμά τους από ζαρζανέτια (συρματοκιβώτια γεμάτα πέτρα). Η καταστροφική παρέμβαση ξεκίνησε στα πρώτα 200 μέτρα της κοίτης, που σήμερα έχει μετατραπεί σε ανοιχτό αγωγό. Ευτυχώς διασώθηκαν τα υπόλοιπα 500 μέτρα, με αποφάσεις του ΣτΕ που εκδόθηκαν ύστερα από προσφυγές πολιτών. Μάλιστα το 2008, το ακυρωτικό δικαστήριο είχε ζητήσει από το τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ να προχωρήσει στην έκδοση διατάγματος για την προστασία της Πικροδάφνης, κάτι που δεν έχει γίνει ώς τώρα…
Τη σκυτάλη στα τέλη του 2014 παρέλαβε ο Δήμος Ηλιούπολης, με παρεμβάσεις που είχαν την έγκριση του γενικού γραμματέα της αποκεντρωμένης διοίκησης Αττικής, αλλά αφανίζουν το οικοσύστημα στα εναπομείναντα 500 μέτρα της φυσικής κοίτης. Οι 14 πολίτες της ευρύτερης περιοχής στην προσφυγή τους μεταξύ άλλων αναφέρουν:
•Η επιχειρούμενη οριοθέτηση γίνεται με απόφαση που ελήφθη από αναρμόδιο όργανο της διοίκησης και απειλεί τη φυσική κοίτη του ρέματος.
•Δεν ακολουθήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες και αγνοήθηκε η νομολογία του ΣτΕ για την προστασία των ρεμάτων.
•Εχουν υπερτιμηθεί τα υδρολογικά δεδομένα (π.χ. πλημμυρικές παροχές). Μελέτη του Πολυτεχνείου, με υπεύθυνο τον καθηγητή Γ. Τσακίρη, έχει υπολογίσει ότι η μέγιστη πλημμυρική παροχή με πιθανότητα εμφάνισης μια φορά στα 50 χρόνια είναι μόλις 22,3 κυβικά ανά λεπτό στα όρια του Δήμου Ηλιούπολης, που σημαίνει ότι δεν θα δημιουργηθούν κίνδυνοι στις γύρω κατοικίες.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι η νέα παρέμβαση στην κοίτη της Πικροδάφνης θα πολλαπλασιάσει την ποσότητα αλλά και την ταχύτητα μεταφοράς των νερών της βροχής στους παρακάτω δήμους και θα «πνίξει» κατοικημένες περιοχές, κυρίως στον Αγιο Δημήτριο.