Νερό, Ρεύμα, Τηλέφωνο, Ίντερνετ: Να Υπάρχουν Ιδιώτες Πάροχοι;
Τι απαντούν οι πολίτες στην ερώτηση της εβδομάδας από την Prorata.
Η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών κοινής ωφέλειας που κατά παράδοση παρέχονταν από το κράτος αποτελεί ένα από τα κλασικά πεδία αντιπαράθεσης μεταξύ των αριστερόστροφων και των δεξιόστροφων κομμάτων στην Ευρώπη. Ίσως για πολλούς η συζήτηση να μοιάζει ξεπερασμένη, καθώς η επιλογή του «μικρού κράτους» έχει πλέον κυριαρχήσει σε όλη την Ευρώπη. Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου τόσο το ηλεκτρικό ρεύμα και η ενέργεια, όσο και η τηλεφωνική και διαδικτυακή επικοινωνία παρέχονται εδώ και χρόνια και από ιδιώτες, η επιλογή του «μικρού κράτους» φαίνεται να είναι για πολλούς οριστική. Ωστόσο, η πρόθεση της κυβέρνησης να εντάξει στην τρέχουσα συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση τη διατήρηση των υπηρεσιών υδροδότησης υπό κρατικό έλεγχο δίνει την ευκαιρία καταγραφής των θέσεων της κοινής γνώμης έναντι ενός από τα πλέον κλασικά δίπολα πολιτικής αντιπαράθεσης: θα πρέπει να υπάρχει ανταγωνισμός με το κράτος στην παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας;
Η Ερώτηση της Εβδομάδας από την Prorata έθεσε το ερώτημα για τρεις διαφορετικές υπηρεσίες (υδροδότηση, ρεύμα και ενέργεια, τηλεφωνική και διαδικτυακή επικοινωνία) προκειμένου να ανιχνεύσει πιθανές διαφορές στις στάσεις των συμμετεχόντων για την περίπτωση του νερού.
Πράγματι, η έρευνα κατέγραψε διαφορετική κατανομή στο ερώτημα για το νερό –στο ενδεχόμενο παροχής του οποίου και από ιδιώτες αντιστέκεται το 59% των ερωτηθέντων– και στα ερωτήματα για την ενέργεια και το τηλέφωνο –στη λογική παροχής των οποίων και από ιδιώτες αντιστέκονται χαμηλά ποσοστά του συνόλου (27% για την περίπτωση του ρεύματος και της ενέργειας και 13% για την περίπτωση της τηλεφωνικής και διαδικτυακής επικοινωνίας).
Οι απαντήσεις δεν εμφάνισαν ουσιαστικές διαφορές ως προς την ηλικία των συμμετεχόντων, παρότι οι νεότερες ηλικιακές ομάδες απάντησαν και στις τρεις περιπτώσεις σε ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά ότι η παροχή τέτοιων υπηρεσιών θα πρέπει να γίνεται μόνο από το κράτος.
Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων εμφάνισαν πάντως διαφορές συναρτήσει της αυτό-τοποθέτησής τους στον άξονα «αριστερά-δεξιά», καθώς οι αυτό-τοποθετούμενοι στο αριστερό άκρο υποστήριξαν σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά από τους τοποθετούμενους στο κέντρο και στο δεξιό άκρο, την παροχή και των τριών υπηρεσιών από το κράτος και μόνο. Το 87% των αριστερών ψηφοφόρων τάχθηκαν υπέρ της παροχής υπηρεσιών υδροδότησης μόνο από το κράτος, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν πλειοψηφικό (56%) στην περίπτωση του ρεύματος και αρκετά υψηλό (25%) στην περίπτωση του τηλεφώνου. Το ζήτημα της διατήρησης του κρατικού ελέγχου υπηρεσιών κοινής ωφέλειας μοιάζει λοιπόν να είναι έντονα χρωματισμένο ιδεολογικά, καθώς παράγει έντονες διαφορές ιδιαιτέρως στις δύο από τις τρεις ερωτήσεις (νερό και ρεύμα).
Σε μια προσπάθεια να ανιχνευθεί η επιτυχία της επιχειρηματολογίας υπέρ της μη ιδιωτικοποίησης του νερού, δόθηκε στο πλαίσιο της έρευνας σε τμήμα του δείγματος μια διαφορετική διατύπωση του ερωτήματος, στο οποίο οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν αν θεωρούν ότι το νερό (ή η ενέργεια ή η τηλεφωνική επικοινωνία) είναι «δημόσια αγαθά», δηλαδή αγαθά που πρέπει να παρέχονται σε όλους τους πολίτες στην ίδια ποσότητα και ποιότητα. Στο ερώτημα για το νερό, το 91% του δείγματος απάντησε ότι το νερό είναι «δημόσιο αγαθό», εύρημα που αποδεικνύει ότι η επιχειρηματολογία που συνδέει το νερό με την έννοια του «δημόσιου αγαθού» μπορεί να είναι επιτυχής. Ομοίως, οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στις απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεταν την έννοια του «δημόσιου αγαθού» σε σχέση με τις απαντήσεις στα ερωτήματα περί παροχής των υπηρεσιών από ιδιώτες δείχνουν ότι η πλαισίωση του θέματος των ιδιωτικοποιήσεων από μια κυβέρνηση μπορεί να λειάνει ή να οξύνει την ουσία των τοποθετήσεων του εκλογικού ακροατηρίου.
