Γράφει: Ελένη Μαυρούλη
Χάβρη, Μασσαλία, Ρεν, Ναντ, Τουλούζη, Παρίσι. Διυλιστήρια, πυρηνικοί σταθμοί, μεταλλουργία, σιδηροδρομικοί, όλα τα μέσα μεταφοράς στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού, πιλότοι και προσωπικό της Air France. Ο νέος εργασιακός νόμος, υπό την σκέπη του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, πυρπόλησε τους γαλλικούς δρόμους. Κάπως έτσι, η Γαλλία πέρασε έναν Μάη που θύμισε άλλες εποχές και βαδίζει έναν Ιούνη που ουδείς ξέρει που θα καταλήξει. Με τα μάτια της Ευρώπης στραμμένα πάνω τους, οι εργαζόμενοι της Γαλλίας επιμένουν, δίνουν μαθήματα και… συνεχίζουν να απεργούν. Το Περιοδικό συνομιλεί με απεργούς-μέλη της CGT, και προσπαθεί να περιγράψει πώς ακριβώς κινητοποιούνται οι Γάλλοι.
Όλοι; Όχι όλοι.
Oι απεργιακές κινητοποιήσεις διοργανώνονται από τέσσερα συνδικάτα, τα CGT, FO, FSU, Solidaires. Κάθε ένα από τα προαναφερόμενα συνδικάτα είναι τριτοβάθμιο σωματείο και έχει, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, ιδεολογική «απόχρωση» και απόλυτη οργανωτική αυτονομία. Πχ η CGT είχε, πολύ περισσότερο στο παρελθόν, σχέσεις με το Γαλλικό ΚΚ, η FO (Force Ouvrière) με την τροτσκιστική Lutte Ouvrière, κ.ο.κ. Το συνδικάτο Solidaires, τοποθετείται στα αριστερά του πολιτικού φάσματος και έχει πιο έντονη παρουσία στο δημόσιο τομέα ενώ το FSU είναι το μεγαλύτερο συνδικάτο στο δημόσιο τομέα εκπαίδευσης.
Υπάρχουν, όμως, και τα συνδικάτα που δεν απεργούν. CFDT, UNSA, CFTC: τρεις σημαντικές συνδικαλιστικές ομοσπονδίες, με την πρώτη να έχει, ως ένα βαθμό, «ιδεολογική» συγγένεια με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, τη δεύτερη να εκπροσωπεί σημαντικό κομμάτι και δημοσίων υπαλλήλων, και την τρίτη να προέρχεται από τον λεγόμενο χριστιανοδημοκρατικό χώρο. Μάλιστα, η CFDT, που είναι, μαζί με την CGT, οι δύο μεγαλύτερες συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες της Γαλλίας, συμφωνεί με το περιβόητο άρθρο 2 του νέου εργασιακού νόμου.
Το άρθρο που συγκεντρώνει, σε μεγάλη βαθμό, την οργή των απεργών καθώς πρακτικά θέτει τις επιχειρησιακές συμβάσεις σε προτεραιότητα σε σχέση με τις κλαδικές και τις συλλογικές και περιθωριοποιεί τη δυνατότητα των συνδικαλιστικών εκπροσώπων ανά επιχείρηση να τις μπλοκάρουν κάνοντας «αμεσοδημοκρατικό άλμα» και θέτοντας τις συμβάσεις σε «δημοψήφισμα» εντός επιχείρησης με τρόπο που οι απεργοί θεωρούν ότι μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει τελικά εκβιαστικά και να οδηγεί τις ψηφοφορίες υπέρ των εργοδοτικών προτάσεων. Η CFDT εκτιμά ότι με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται, αντίθετα, η ελεύθερη γνώμη των εργαζομένων και ότι το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί πρόοδο.
Opération Escargot και στις απεργίες
Από την 1η Ιουνίου σε απεργία διαρκείας κάλεσε η CGT τους σιδηροδρομικούς. Οι σιδηροδρομικοί απεργούν με αιτήματα κυρίως κλαδικά με συμφωνία όλων των συνδικάτων. Η CGT, από πλευράς της, έθεσε μεταξύ των αιτημάτων και ό,τι σχετίζεται με τον νέο εργασιακό νόμο. Προφανώς η CFDT στον κλάδο δεν συναινεί. Παρόλα αυτά οι απεργίες άρχισαν.
Από την Πέμπτη 2 Ιουνίου αρχίζουν κινητοποιήσεις, είτε με την μορφή στάσεων εργασίας, είτε αποκλεισμών, είτε απεργίας, και στα μέσα μεταφοράς (RATP) στην περιοχή του Παρισιού (Ile de France). Στα αιτήματά τους περιλαμβάνεται η απόσυρση του εργασιακού νόμου.
Αντίθετα, στα αιτήματα των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας που έχουν ανακοινώσει, καταρχήν, απεργία από Παρασκευή 3 Ιουνίου μέχρι την Κυριακή και πιθανότητα μετατροπής της σε επαναλαμβανόμενη, δεν υπάρχουν σαφείς αναφορές στον εργασιακό νόμο αλλά σε κλαδικά ζητήματα (συνθήκες εργασίας, μισθολογικό κλπ). Το ίδιο ισχύει και για τις ενώσεις των πιλότων.
Την Πέμπτη 2 Ιουνίου προχωρούν εκ νέου σε 24ωρη απεργία και οι λιμενεργάτες σε όλα τα μεγάλα λιμάνια της χώρας, οι οποίοι, κατά πλειοψηφία, πρόσκεινται στην CGT, με προοπτική «συνέχισης». Σε επαναλαμβανόμενες απεργίες, με βασικό στόχο το νομοσχέδιο, κάλεσε, εκ νέου, η CGT και τους εργαζόμενους στα 19 πυρηνικά εργοστάσια της χώρας, αρχής γενομένης από τα τέλη της εβδομάδας, έναν κλάδο που επίσης προνομιακά επηρεάζει την κατάσταση. Τα διυλιστήρια από την άλλη, στην πλειοψηφία τους, υπολειτουργούν μετά τις επεμβάσεις της αστυνομίας την περασμένη εβδομάδα και έχουν επίσης εξαγγείλει ότι θα συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις ποικιλοτρόπως.
Είτε με κλαδικά αιτήματα είτε με στόχο τον νόμο, ο ένας μετά τον άλλο εργασιακό κλάδο μπαίνει σε «χορό κινητοποιήσεων», βγαίνει και επανέρχεται, με τρόπο που μιμείται το πώς παρακωλύουν την κυκλοφορία οι Γάλλοι οδηγοί φορτηγών όταν κινητοποιούνται: με τις λεγόμενες «επιχειρήσεις σαλιγκάρι» (opérations escargot), δηλαδή χωρίς να σταματούν πουθενά, χωρίς να «κλείνουν» κάποιο δρόμο, αλλά κινούμενοι με ταχύτητα χελώνας σε όλες τις μεγάλες αρτηρίες. Πετυχαίνουν πάντα να σταματήσουν τελικά πλήρως την κυκλοφορία.
Κάτι ανάλογο κάνουν τα συνδικάτα που συμμετέχουν στις απεργίες τους τελευταίους δύο μήνες. «Στόχος εξαρχής ήταν», λέει στο Περιοδικό, ο Πατρίς, συνδικαλιστής της CGT στους λιμενεργάτες της Μασσαλίας, «να υπάρχει διαρκής κινητοποίηση χωρίς να εξαντληθεί κανείς. Να υπάρχει διαρκής πίεση προς την κυβέρνηση εναλλάσσοντας μορφές (αποκλεισμός, στάση εργασίας, απεργία), ανά κλάδο και ανά περιοχή, έτσι ώστε μην υποχρεωθεί κανένας απεργός υπό το βάρος της έλλειψης του μεροκάματου να υποχωρήσει. Και ταυτόχρονα, να υπάρχει χρόνος για ενημέρωση, για γενικές συνελεύσεις, διαρκώς, ώστε σταδιακά να μπουν και άλλοι κλάδοι στην απεργία».
Όπως και να έχει, ο τρόπος αυτός έχει καταφέρει η χώρα να βρίσκεται σε κλοιό απεργιών διαρκώς κλιμακούμενων περισσότερο από δύο μήνες. Απώτερος στόχος η 14η Ιουνίου. Ημέρα που το νομοσχέδιο τίθεται προς ψήφιση στην Γερουσία πριν έλθει για τελική ψήφιση στη Βουλή. Ημέρα που τα συνδικάτα έχουν κηρύξει μέρα πανεθνικής κινητοποίησης. Ημέρα που απέχει μακρύ και δύσκολο «συνδικαλιστικό χρόνο».
Χάβρη: Ένα παράδειγμα συντονισμού
«Ο νέος εργασιακός νόμος αφορά τους πάντες: αφορά εμάς που δουλεύουμε, τους νέους που ψάχνουν για δουλειά, τους φοιτητές που θα είναι οι αυριανοί εργαζόμενοι, τους μαθητές που οι γονείς τους επίσης συνθλίβονται. Και έτσι οργανώσαμε τις απεργίες: όλοι μαζί» λέει στο Περιοδικό η Μανουέλα, στέλεχος της CGT στη Χάβρη η οποία συμμετέχει με εκπροσώπους του συνδικάτου από άλλους κλάδους στην «διασυνδικαλιστική» που έχει στηθεί. Με συνελεύσεις μία φορά την εβδομάδα, και αν υπάρχει ανάγκη περισσότερες, οι εργαζόμενοι από κάθε κλάδο, από κάθε συνδικάτο, συντονίζουν τις κινήσεις τους. Ποιος θα κάνει απεργία, ποιος στάση εργασίας, ποιος θα στηρίξει ποιόν, σε ποιους άλλους κλάδους θα γίνουν συνελεύσεις, πότε θα σταματήσει ο ένας για να αρχίσει ο άλλος. Στην επιτροπή συμμετέχουν και εκπρόσωποι φοιτητών, μαθητών κλπ.
Το αποτέλεσμα είναι ότι στο λιμάνι της Χάβρης από όπου γίνεται το 40% των εισαγωγών πετρελαίου της Γαλλίας, όπου υπάρχουν διυλιστήρια και λιμενεργάτες, η κινητοποίηση είναι διαρκής και κλιμακούμενη. Η αστυνομία όχι μόνο δεν επενέβη αλλά ήταν περισσότερο από «διακριτική» σε όλες τις μεγάλες συγκεντρώσεις που έχουν γίνει. «Οι λιμενεργάτες εδώ είναι πολλοί και έχουν πείρα από διαδηλώσεις» αστειεύεται η Μανουέλα. «Μελανό σημείο», εκτιμά, η μικρή συμμετοχή, μέχρι στιγμής, του δημοσίου τομέα (σε όλη τη χώρα) ο οποίος δεν θίγεται άμεσα από το εργασιακό νομοσχέδιο.
Απειλές, αμηχανία, καταστολή και ολομέτωπος μηντιακός πόλεμος
«Είμαι σχεδόν 40 χρόνια ενεργός συνδικαλιστής και την καταστολή που έχουμε βιώσει αυτούς τους μήνες δεν την έχω ξαναζήσει ποτέ» λέει στο Περιοδικό ο Ζαν Αλμπέρτ, συντονιστής της CGT στη βιομηχανική περιοχή του Μπομπινί. Συλλήψεις συνδικαλιστών για παρακώλυση συγκοινωνιών ή διατάραξη της τάξης, ευθείες επιθέσεις των ανδρών των γαλλικών ΜΑΤ κατά μαθητών, φοιτητών και τις τελευταίες εβδομάδες κατά των απεργών με βροχή δακρυγόνων, προσαγωγές διαδηλωτών την ώρα που βγαίνουν από τους σταθμούς του μετρό, απαγορεύσεις κυκλοφορίας σε μέλη αντιφασιστικών οργανώσεων, αδικαιολόγητη άσκηση βίας σε κάθε μορφή.
«Η εφαρμογή του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης έχει λύσει τα χέρια της κυβέρνησης» σημειώνει τονίζοντας ότι υπάρχει μια «ευθεία γραμμή» του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης και του εργασιακού νόμου. «Δεν μοιάζει καν με το ’68. Η καταστολή είναι τόσο σκληρή που μοιάζει με την εποχή του πολέμου της Αλγερίας» λέει και τονίζει ότι όσο εντείνεται τόσο αυξάνεται η συμμετοχή του κόσμου και η υποστήριξη. Θα μπορούσαν να υπάρξουν θύματα;
Ήδη ένας φοιτητής στην Ρεν έχασε το μάτι του. Δεκάδες διαδηλωτές έχουν νοσηλευτεί με αναπνευστικά προβλήματα ή σπασμένα κεφάλια, άκρα κλπ. «Καλό θα ήταν να μην υπάρξει κανένα θύμα» αλλά αυτό «δεν εξαρτάται από τους απεργούς» τονίζει. [Δείτε εδώ βίντεο από σοβαρό τραυματισμό δημοσιογράφου, στις 26 Μάη, στο Παρίσι, στου οποίου το κεφάλι πέταξαν κροτίδα που έχουν για να διαλύουν τον κόσμο]
Και επισημαίνει ότι τις τελευταίες εβδομάδες ξεδιπλώνεται ένας σκληρός ανελέητος πόλεμος από συγκεκριμένα ΜΜΕ κατά της CGT. Κανάλια, ραδιόφωνα, εφημερίδες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η Le Monde ή η Figaro, στήνουν «πολεμικό σκηνικό».
«Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο; Η CGT; Ποιος ελέγχει τους δρόμους; Πως επιτρέπεται να πλήττεται έτσι η εικόνα και η οικονομία της χώρας; Να τίθενται ζητήματα ασφάλειας;» Οι απαντήσεις είναι καρμπόν: Η CGT «τραβά το σχοινί» γιατί είναι μονόδρομος για να επιβιώσει καθώς «σβήνει» συνδικαλιστικά. «Μα δεν εκπροσωπεί κανέναν: μόνο το 3% των μισθωτών είναι συνδικαλισμένοι σε αυτήν» και μόλις σχεδόν το 11% των Γάλλων εργαζομένων συνολικά, ωρύονται ΜΜΕ, βουλευτές των Ρεπουμπλικάνων του Ν. Σαρκοζί, η δεξιά πτέρυγα των Σοσιαλιστών, το Εθνικό Μέτωπο.
Αποστομωτική η απάντηση της Libération την 1η Ιουνίου: Τα κόμματα που σήμερα κατακεραυνώνουν την CGT επικαλούμενα τον αριθμό των μελών της, αν εφαρμόσουν την ίδια ακριβώς λογική στον εαυτό τους (δηλαδή να μετρήσουν μόνο τον αριθμό των μελών και όχι των ψηφοφόρων τους) θα έπρεπε να έχουν τα εξής ποσοστά: 0,18% το Εθνικό Μέτωπο, 0,25% οι Σοσιαλιστές και 0,53% οι Ρεπουμπλικάνοι. Με την λογική αυτή εκφράζουν λιγότερο από το 1% των ψηφοφόρων.
Η CGT μόνη της έχει περισσότερα μέλη από όσα όλα τα κόμματα που της επιτίθενται σήμερα μαζί, σχολίαζε ο γενικός της γραμματέας Φιλίπ Μαρτίνεζ, και οι αριθμοί τον δικαιώνουν. Πόσο μάλλον οι εκλογές που έγιναν ανά κλάδο το 2013 όπου συνολικά, η CGT συγκέντρωσε το 30,62%.
«Είναι τρομοκράτες!!»
Η προσπάθεια διαμόρφωσης κλίματος, όμως, δεν σταματά εδώ. Βουλευτές των Ρεπουμπλικάνων και editorials συγκροτημάτων ΜΜΕ έχουν κάνει ένα βήμα παραπέρα: ζητούν να τεθεί εκτός νόμου η CGT σχεδόν ως «τρομοκρατική» οργάνωση.
Το επιχείρημα το διατύπωσε ανοιχτά ο πρόεδρος του γαλλικού ΣΕΒ (MEDEF) Πιερ Γκατάζ, ο οποίος υποστήριξε ότι η CGT «συμπεριφέρονται σαν τρομοκράτες, σαν κακοποιοί». Να «μαζέψουν» κάπως την κατάσταση, προκειμένου να υπάρξει ολική ρήξη, αποπειράθηκαν κυβερνητικά στελέχη αλλά και στελέχη του έτερου συνδικάτου της CFDT, λέγοντας ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Ο Γκατάζ, όμως, επέμεινε: «Και να μην είναι τρομοκράτες, είναι κακοποιοί και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστούν». Και «τράβηξε από το αυτί» της κυβέρνηση Ολάντ.
15νθήμερο αντοχής
Για τους Γάλλους απεργούς οι μέρες που έρχονται «έχουν περισσότερες από 24 ώρες». Η κυβέρνηση διαμηνύει ότι δεν θα υποχωρήσει. Παρόλα αυτά, στην αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών οι διεργασίες είναι μαραθώνιες. Πιέζουν για «βελτιώσεις» στο άρθρο 2, έχουν επαφές με ορισμένους συνδικαλιστές, ζητούν από τον Ολάντ «λίγα βήματα πίσω για να μην ξεφύγει η κατάσταση». Μέχρι στιγμής, η απάντηση είναι αρνητική. Όμως, την 1η Ιουνίου, η κυβέρνηση «τυχαία» ανακοίνωσε μισθολογικές αυξήσεις, από το 2017, σε καθηγητές και σιδηροδρομικούς, επιδιώκοντας διάσπαση του απεργιακού μετώπου.
Οι πολιτικοί κραδασμοί είναι τεράστιοι. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα βυθίζεται δημοσκοπικά και διχάζεται εσωτερικά. Οι Ρεπουμπλικάνοι του Σαρκοζί δεν ψήφισαν τον νόμο γιατί δεν ήταν «αρκετά τολμηρός» και αγκαλιάζουν ακόμη περισσότερο το γαλλικό κεφάλαιο, ζητώντας επιπλέον καταστολή. Το Μέτωπο της Αριστεράς και το Γαλλικό ΚΚ στηρίζουν τις κινητοποιήσεις, καταψήφισαν τον νόμο και κατέθεσαν πρόταση μομφής που δεν πέρασε.
Σε πολύ δύσκολη θέση το Εθνικό Μέτωπο με την Μαρίν Λε Πεν να καταδικάζει τον νόμο γιατί «είναι εντολή Βρυξελλών» και να σιωπά εκκωφαντικά ως προς τις κινητοποιήσεις: το εκλογικό της ακροατήριο είναι στις εργατοσυνοικίες, ακόμη και στους αποκλεισμούς, το διακύβευμα μεγάλο. Τη «βρώμικη δουλειά» κάνουν τα μεσαία στελέχη του Εθνικού Μετώπου ζητώντας περισσότερη καταστολή γιατί απειλείται η «εθνική ασφάλεια» και τιμωρία για όσους «σπιλώνουν την Γαλλία στα μάτια όλου του κόσμου ενόψει Euro».
Αρκετά συνδικαλιστικά στελέχη θεωρούν ότι στην καλύτερη περίπτωση η κυβέρνηση θα κάνει μικρές παραχωρήσεις αλλά δεν θα πάρει πίσω το νόμο ως αντίληψη, όπως έγινε με το Συμβόλαιο Πρώτης Απασχόλησης (CPE), κάτι που αποτελεί το μοναδικό αίτημα της CGT, καταρχήν, αλλά και της πλειοψηφίας των άλλων συνδικάτων που απεργούν. Εκτιμούν ότι σε εξέλιξη βρίσκεται, σε αναλογία, η τελική φάση μετατροπής του Σοσιαλιστικού Κόμματος σε τύπου Εργατικό Κόμμα Βρετανίας υπό τον Τόνυ Μπλερ και ότι αυτό «δεν έχει γυρισμό». Άρα, απομένει μόνο ο δρόμος και οι κινητοποιήσεις και ό,τι αυτό φέρει και συνεπάγεται.
«Φυσικά μας αρέσει η μπάλα και θέλουμε να δούμε το Euro. Αλλά εδώ παίζεται η ζωή μας. Αυτό νομίζουμε το καταλαβαίνουν οι περισσότεροι εργαζόμενοι στην Ευρώπη. Και εσείς στην Ελλάδα. Έτσι δεν είναι;»