(Μετάφραση άρθρου από τις σελίδες βιώσιμης επιχειρηματικότητας του Guardian, δημοσιευμένο την Παρασκευή 14/08/2015)
Κριτική ασκείται έως τούτη την ώρα στη Γερμανία επειδή εξωθεί την Ελλάδα στο ξεπούλημα των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας ύδρευσης την ίδια στιγμή που πολλές από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις-συμπεριλαμβανόμενων εκείνης του Βερολίνου-εξαγοράζουν πίσω τις δικές τους
Έλληνες ακτιβιστές προειδοποιούν πως η ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων ύδρευσης θα αποτελούσε βήμα οπισθοδρόμησης για τη χώρα.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας περί του σχεδίου διάσωσης, η οποία εγκρίθηκε σήμερα από το ελληνικό κοινοβούλιο, η Ελλάδα υποσχέθηκε την παροχή στήριξης σε υφιστάμενο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης, το οποίο περιλαμβάνει μεγάλα κομμάτια των υδροδοτικών επιχειρήσεων κοινής ωφελείας των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας-Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
Yφίσταται εξακολούθηση των συζητήσεων -μεσούσης αυτής της εξέλιξης- περί της ιδιωτικοποίησης του νερού και του ρόλου της εμπορευματοποίησης αυτού.
Απ’ άκρη εις άκρη στην Ευρώπη λόγω ενός ανακύπτοντος κύματος αυταρχικής λιτότητας που οδήγησε στη διατύπωση προτάσεων ιδιωτικοποιήσεων έλαβαν χώρα συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία. Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που μερικές των μεγαλυτέρων ευρωπαϊκών πόλεων του Βορρά-όπως οι πόλεις των Παρισίων και Βερολίνου – εξαγοράζουν πίσω τις πωλημένες ΔΕΚΟ της τελευταίας δεκαετίας.
Ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων Ε.Υ.Α.Θ. Γιώργος Αρχοντόπουλος υποστήριξε πως ένα κερδοσκοπικό μοντέλο θα επέφερε αύξηση των τιμών για τον καταναλωτή και υποβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
‘‘Περί δημοκρατίας ή ισότητας στη σημερινή Ευρώπη ούτε λόγος, είναι ένα είδος επιχείρησης’’ επέμεινε ο κ. Αρχοντόπουλος προσθέτοντας πως τα μέτρα λιτότητας που μέσω αυτών αξιώνεται η ιδιωτικοποίηση του νερού συνοψίζονται στο ‘‘κάνε το όπως το λέω, όχι όπως το κάνω ’’, μια γερμανικού τύπου προσέγγιση των πραγμάτων.
‘‘Γνωρίζουμε πως η κοινότητα του Βερολίνου, μόλις προ διετίας επανέκτησε το νερό της, αν και χρειάστηκε να καταβάλλει κάτι λιγότερο από 60 εκατομμύρια ευρώ στη Veolia (για να πάρει πίσω το ποσοστό της). Είναι σαφές πως το μοντέλο ιδιωτικοποίησης του νερού απέτυχε παγκοσμίως, τόνισε.’’
Εν συνεχεία, τo γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών αρνήθηκε να σχολιάσει επ’ ευκαιρία της Eurogroup διάσκεψης στις Βρυξέλλες την Παρασκευή όπου διαφαινόταν να υπογράφεται η τρίτη συμφωνία περί του σχεδίου διάσωσης. Παρόλα αυτά ο αναπλ/της υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Jens Spahn φέρεται να είπε στη ζώνη του πρωινού της γερμανικής τηλεόρασης πως η εκποίηση του τομέα του ηλεκτρισμού καθώς και του τομέα των σιδηροδρόμων έχει ωφελήσει τους Γερμανούς.
‘‘Η ιδιωτικοποίηση δεν σηματοδοτεί μονάχα τη συγκέντρωση χρημάτων, πρόκειται μάλλον για αλλαγή τμημάτων της οικονομίας’’, ανέφερε.
Το νέο σχέδιο διάσωσης αξιώνει από την Ελλάδα την εκποίηση της αξίας της δημόσιας περιουσίας που ανέρχεται σε 50 δις ευρώ.
O Manuel Schiffler, τέως Δ/ντής έργου, εργασθείς για την Παγκόσμια Τράπεζα, συγγραφέας του βιβλίου ‘‘Nερό, Πολιτική και Χρήμα’’ εξέφρασε τη θέση πως η ιδιωτικοποίηση θα είχε κάποιο νόημα εκεί όπου θα ήτο αναγκαία η βελτίωση της αποδοτικότητας.
Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης συγκεκριμένα, είπε, το σύστημα υδρεύσεως ήταν σχετικά αποτελεσματικό.
‘‘Nομίζω ότι πρόκειται περί ιδιωτικοποιήσεως για τους λάθος λόγους. Επιχειρείται μόνο χάριν φορολόγησης και όχι με κίνητρο τη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών από την πλευρά της επιχείρησης κοινής ωφελείας.’’
O Maude Barlow, πρόεδρος της Food & Water Watch υποστήριξε πως χρόνια πειραματισμού με το εργαλείο της ιδιωτικοποίησης στις αναπτυσσόμενες χώρες κατέδειξε το εξής: η καλύτερη απάντηση στο μια κακή κυβέρνηση είναι το μια καλή κυβέρνηση. Η ιδιωτικοποίηση ως φαινόμενο εκεί να μην ενισχύεται. Δεν πρόκειται για το τέλειο σύστημα και ξέρω πως η Ελλάδα έχει τα κατάδικά της προβλήματα αλλά ιδιωτικοποιώντας τα συστήματα υδρεύσεώς της δεν θα βρει μια καλή απάντηση στην κρίση που την μαστίζει.
H καταγγελία του κ. Αρχοντόπουλου (Ε.Υ.Α.Θ.) στηρίχθηκε από εκείνους που ενήργησαν τις καμπάνιες για το νερό ως δημόσιο αγαθό στη Γερμανία.
‘‘Yπάρχει ένα κύμα δημόσιας ανάκτησης αυτού του πόρου που ολοένα φουσκώνει στη Γερμανία κατόπιν της καταβύθισης του στην τιμολόγηση με κριτήρια ιδιωτικά, δεν δύναται να αφήνεται στην επιδίωξη του κέρδους εκ μέρους των Managers-διαχειριστών οι οποίοι επέχουν θέση εκτελεστικού οργάνου στην επιχείρηση,’’ είπε η Christa Hecht, διευθύνων σύμβουλος της γερμανικής Συμμαχίας για τη Δημόσιας Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων, στην εφημερίδα Καθημερινή. ‘‘Το νερό είναι ένα ζωτικής σημασίας δημόσιο αγαθό και οι Έλληνες έχουν δίκιο να θέλουν να το κρατήσουν δημόσιο.’’
Οι Γερμανοί Αντάρτες
Στο Βερολίνο, 12 χρόνια ιδιοκτησίας από ιδιώτη έδειξαν πως οι τιμές αυξήθηκαν κατά 25% σύμφωνα με τον Schiffler. Aλλά το εάν ευθύνεται γι αυτό η ιδιωτικοποίηση, αμφισβητείται. Ο Schiffler είπε πως η αύξηση ήταν οριακά υψηλότερη του γερμανικού μέσου όρου και ότι αυτή η ιδιωτικοποίηση στο Βερολίνο οδηγεί πράγματι σε θετικά για τους καταναλωτές αποτελέσματα μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας και των υπηρεσιών.
Ακόμα κι έτσι, μια βερολινέζικη Κ/Ξ της Veolia, η RWE and Allianz, άντεξε το κύριο βάρος της δημόσιας δυσαρέσκειας που σχετιζόταν με την τιμολόγηση. H πόλη του Βερολίνου αγόρασε πίσω τις μετοχές της για την επιχείρηση ύδρευσης κοινής ωφελείας το 2012 και 2013 παρά του γεγονότος της επιβάρυνσης τους με πολύ υψηλά επίπεδα χρέους. Αυτή η διαδικασία επανάκτησης επαναλήφθηκε και επαναλαμβάνεται εώς σήμερα σε οκτώ γερμανικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Στουτγάρδης.
‘‘(Τώρα) απαιτούν να ιδιωτικοποιηθούν οι υδάτινοι πόροι της Ελλάδος, κάτι που απεπιχειρούν εκεί.’’, είπε ο Βarlow.
Οι Suez και Veolia της Γαλλίας, οι δύο μεγαλύτερες εταιρείες νερού στον κόσμο, θα είναι μεταξύ εκείνων που ενδιαφέρονται για επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας στην Ελλάδα, εφόσον οι κυβερνητικές μετοχές ξεπουληθούν. Ακόμη και στη Γαλλία –έναν ακόμη πιστωτή της Ελλάδας, είναι τόσες όσες χρειάζονται, 49 στο σύνολό τους, οι πόλεις που αγόρασαν πίσω την εκμετάλλευση του νερού.
Πρόκειται περί οικονομικού αποικισμού κατά τον κ. Αρχοντόπουλο. Αποτελεί ένα εγχείρημα των επιχειρήσεων στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, οι πλούσιες χώρες, να κατέχουν μονοπώλια, όπως συστήματα ύδρευσης, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, στις φτωχές χώρες του Νότου στην Ευρώπη. Είναι παιχνίδι ισχύος και χρήματος.
Οι αλλαγές στην παροχή του νερού συνάντησαν σθεναρή αντίσταση σε ολόκληρη την Ευρώπη ιδίως στις μη χρεωμένες χώρες της ηγεσίας της Λιτότητας. Στο Δουβλίνο φέτος ξέσπασαν τεράστιες διαδηλώσεις που αφορούσαν σχέδια επιβάρυνσης των χρηστών των υπηρεσιών ύδρευσης που είχαν προπληρώσει τούτες τις υπηρεσίες μέσω της ήδη υποβληθείσης φορολογικής τους δήλωσης, δηλ. μέσω της φορολόγησης τους που ήδη είχε λάβει χώρα. Αυτό θεωρήθηκε ως ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση ξεπουλήματος της ύδρευσης της Ιρλανδίας.
Στην Ιταλία τώρα, η εξώθηση προς ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης γνώρισε τη λαϊκή απόρριψη σε ποσοστό 95% μέσω του εκεί διενεργηθέντος δημοψηφίσματος, μια παταγώδης αποτυχία που πιστώθηκε στον τέως πρωθυπουργό της χώρας Silvio Berlusconi . Παρόμοιο δημοψήφισμα στη Θεσσαλονίκη πέρυσι κατέδειξε ψήφο ενάντια σε ποσοστό 98%.
Μια έκθεση του 2014 από το Διακρατικό Ινστιτούτο της Satoko Kishimoto είχε ως εύρημα πως 180 πόλεις της υφηλίου αγόρασαν πίσω ή επανακοινοτικοποίησαν την παροχή ύδρευσης. Yποστήριξε λοιπόν η εν λόγω ότι επρόκειτο για ανακλαστική σχεδόν απόκριση στις περίπου καθολικά υψηλότερες τιμές του νερού και την απώλεια του ελέγχου κατά την εκμετάλλευση ενός τόσο θεμελιώδους πόρου.
‘‘Μια δημόσια εταιρεία ύδρευσης διέπεται από πολύ πιο αυστηρές ρυθμίσεις και υποχρεούται να παρέχει υπηρεσίες ύδατος σε όλους’’, τόνισε η κ. Kishimoto.
O Barlow είπε πως η λιτότητα με γνώμονα την ιδιωτικοποίηση των δικτύων ύδρευσης απετέλεσε πρόκληση για το πρόσφατα κατοχυρωμένο δικαίωμα πρόσβασης στο νερό της συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών.
Για περισσότερο από πέντε χρόνια, όταν οι άνθρωποι μιλούσαν για το δικαίωμα πρόσβασης στο νερό εννοούσαν τον παγκόσμιο Νότο, αυτόν φωτογράφιζαν. Τώρα το ζήτημα αφίχθη στο Βορρά, παρατήρησε.
Στην Ελλάδα, όπου οι πολίτες ψήφισαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ένα λιγότερο δυσβάσταχτο πακέτο διάσωσης σε αντίθεση με ό,τι έμελλε να υπογραφεί από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας κατά τα ειωθότα, Αλέξη Τσίπρα. υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το πού θα πέσει ο πελέκυς κάνοντας την αρχή
Το 2014, η προσπάθεια της κυβέρνησης Σαμαρά, που δεν λειτουργούσε υπό τις ασφυκτικές αυτές συνθήκες λιτότητας, να πωλήσει το αθηναϊκό αγαθό της ύδρευσης προσέκρουσε στην απόφαση Ολ. ΣτΕ 1906/2014, επειδή το ανώτατο Ακυρωτικό της χώρας έκρινε ως αντισυνταγματική την πώληση του νερού.
Ο κ. Αρχοντόπουλος σημείωσε πως οποιαδήποτε κίνηση εκ μέρους του κ. Τσίπρα να προχωρήσει ενάντια στην κοινή θέληση θα εκληφθεί ως κάτι το πολύ άσκημο από την ήδη απογοητευμένη κοινότητα και θα αξιολογηθεί με πολύ φτωχό πρόσημο.
Αναμένουμε απ’ αυτήν την κυβέρνηση να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ και να συμμορφωθεί ως το Σύνταγμα ορίζει. Αυτό αποτελεί κι ένα σημείο ελέγχου εφαρμοσμένου αριστερού πνεύματος για την παρούσα κυβέρνηση, εάν περάσει αυτή την κόκκινη γραμμή θα ομοιάζει με την προηγούμενη, αυτής της συγκυβέρνησης των κ.κ. Σαμαρά-Βενιζέλου, σημείωσε εν κατακλείδι ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων της Ε.Υ.Α.Θ.
*Σημείωση: Στο άρθρο αυτό αρχικά είχε δηλωθεί ότι το Αμβούργο ήταν μία από τις εννέα πόλεις της Γερμανίας που επέστρεψαν τη χρήση του νερού στους δημότες της. Δεν το έπραξε όμως.
Την μεταφορά του παρόντος άρθρου εις την ελληνική καθώς και την ταυτόχρονη επιμέλειά του επιχείρησε με πολύ μεράκι για το ΣΕΚΕΣ η εργαζομένη στην Ε.ΥΔ.Α.Π. (Δ/νση Νομικών Υπηρεσιών) Άννα Μάλλιου, τελειόφοιτος της Νομικής σχολής των Αθηνών και οσονούπω ασκούμενη. Θα επανέρχομαι συχνά με μεταφράσεις από τον ευρωπαϊκό και διεθνή τύπο στα σχετικά με το αντικείμενο πεδία, όπως της ύδρευσης, της αποχέτευσης, της διαχείρισης αποβλήτων και επεξεργασίας των λυμάτων, της αφαλάτωσης, του περιβαλλοντικού σχεδιασμού και της αειφόρου ανάπτυξης.