Το νομοσχέδιο για τη ΔΕΗ ήταν η πρώτη δοκιμή αντοχών της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Η προφανής αντισυνταγματικότητα της κατάργησης της μονιμότητας για τους νεοπροσλαμβανόμενους υπαλλήλους της επιχείρησης δεν άφησε αδιάφορο ακόμη και τον κ. Λοβέρδο του ΚΙΝΑΛ παραδοσιακό φίλο της σημερινής κυβερνητικής πλειοψηφίας. Αλλά οι αντιδράσεις δεν φαίνεται να περιορίσθηκαν εκεί αφού μόνο 153 από τους 159 κυβερνητικούς βουλευτές έδωσαν το παρόν για την υπερψήφισή του νομοσχεδίου επί της αρχής.
Είναι λάθος να παρασυρθούμε και να θεωρήσουμε ότι το νομοσχέδιο ήταν απλά μια προσπάθεια ισοπέδωσης των εργασιακών σχέσεων των εργαζομένων στη ΔΕΗ για τον περιορισμό του κόστους και την υποτιθέμενη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών της επιχείρησης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για τη δρομολόγηση της ιδιωτικοποίησης, ή ακριβέστερα του ξεπουλήματος της επιχείρησης και όχι μόνο. Ο πλήρης τίτλος του νομοσχεδίου εξηγεί τα πάντα. Τιτλοφορείται: «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΕΗ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΕΠΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ». Στόχος του δεν είναι άλλος από την κυριαρχία των ιδιωτών στην αγορά ενέργειας μέσα από το ξεπούλημα των ενεργειακών πηγών και ειδικότερα του φυσικού αερίου αλλά και των ανανεώσιμων πηγών.
Κοντολογίς, το θέμα της μισθοδοσίας και των εργασιακών σχέσεων δεν αποτελεί πρόβλημα για τη λειτουργία και την επιχειρηματική βιωσιμότητα της ΔΕΗ. Άλλωστε σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του 2018 η μισθοδοσία είναι μόλις το 15.22% του ενοποιημένου κύκλου εργασιών εμφανίζοντας μείωση έναντι του 2017. Το πρόβλημα της επιχείρησης βρίσκεται στο υψηλό κόστος παραγωγής λόγω της εξάρτησης από τις λιγνητικές μονάδες. Οι τελευταίες επιβαρύνονται από υψηλά δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο της «οικολογικής» μπίζνας που έχει στηθεί στην ΕΕ και για την οποία οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν ζήτησαν καν εξαίρεση της χώρας όπως έκανε παραδείγματος χάριν η Πολωνία. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τη χρήση του 2018 η επιχείρηση δαπάνησε 700 εκ. ευρώ για την προαγορά «δικαιωμάτων CO2», «δικαιώματα» που εξαντλήθηκαν για τη στήριξη της παραγωγής την τρέχουσα οικονομική χρήση.
Το παραπάνω σε συνδυασμό με το υψηλότερο κόστος, λόγω του καθεστώτος «καθολικού παρόχου» που έχει αναλάβει η επιχείρηση και, σκανδαλώδεις διατάξεις για υποχρεωτική διάθεση ηλεκτρικού ρεύματος με ζημία στον ανταγωνισμό, τις περιβόητες ΝΟΜΕ, οδήγησαν στα οικονομικά προβλήματα του ομίλου ΔΕΗ. Η προφανής λύση είναι η υποκατάσταση του λιγνίτη με φυσικό αέριο ώστε να περιοριστούν τα κόστη λόγω εκπομπών αερίου. Στην περίπτωση αυτή και με δεδομένο ότι η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) παρέμενε επίσης κρατική επιχείρηση θα καθιστούσε εφικτή την εξυγίανση της αγοράς ενέργειας και την παροχή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας στην κοινωνία. Μάλιστα ο έλεγχος της εξόρυξης και διάθεσης φυσικού αερίου από το κράτος θα ήταν και μια, περιορισμένη έστω, δυνατότητα ελέγχου των περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων από τους εργαζόμενους.
Η απομάκρυνση αυτής της δυνατότητας είναι και το βασικό αντικείμενο του νομοσχεδίου. Αυτό που φρόντισε ο κ. Χατζηδάκης είναι η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ ώστε η βασική πηγή ενέργειας της ΔΕΗ να βρεθεί σε ιδιωτικά χέρια. Το ίδιο επιχειρείται να συμβεί και με τα δίκτυα διανομής του φυσικού αερίου όπως ενδελεχέστατα προβλέπουν τα άρθρα του τέταρτου (Δ’) κεφαλαίου του νομοσχεδίου και πλέον νόμου του κράτους. Στην ίδια φιλοσοφία βρίσκεται και η πολιτική ενίσχυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Στην πραγματικότητα η ΔΕΗ αποκλείεται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η συγκεκριμένη δραστηριότητα αφήνεται στα χέρια ιδιωτών με καταστροφικές ενεργειακές και οικολογικές συνέπειες. Να τονίσω την ειδική αναφορά για τη δημιουργία μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά και την περιβαλλοντολογική καταστροφή που επίκειται. Είναι γνωστές οι κινητοποιήσεις των κατοίκων για την αποτροπή της εγκατάστασης κυρίως μονάδων αιολικής ενέργειας. Κινητοποιήσεις που αναμένεται να ενταθούν το επόμενο διάστημα.
Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι το γιατί η κυβέρνηση έθεσε θέμα εργασιακών σχέσεων στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Κατά τη γνώμη μου δεν ήταν μόνο μια προσπάθεια να φανούν οι εργαζόμενοι ως οι «υπεύθυνοι» για τα προβλήματα της ΔΕΗ. Ήταν το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ που θα είναι η τελευταία πράξη του δράματος της πλήρους απαξίωσης της ΔΕΗ και οριστικής απώλειας του Δημόσιου χαρακτήρα της. Με άλλα λόγια, η ισοπέδωση των εργασιακών σχέσεων γίνεται για τη διευκόλυνση των αγοραστών του ΔΕΔΔΗΕ.
Άρα ο αγώνας για ΔΕΗ και ΔΕΠΑ δημόσιες και στην υπηρεσία της κοινωνίας δεν τελειώνει με τη ψήφιση του νομοσχεδίου. Θα είναι αγώνας διαρκείας που την τελευταία λέξη ελπίζω να την έχει η κοινωνία και οι εργαζόμενοι και όχι η νεοφιλελεύθερες πολιτικές κυβέρνησης και ΕΕ.