Ανακοίνωση Νο 3 • Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2022
1. Μια όμορφη μέρα, μία μεγάλη νίκη για το κίνημα του δημόσιου νερού
Με τις αποφάσεις 190/2022 και 191/2022, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), με συντριπτική πλειοψηφία (29-1), κρίνει αντισυνταγματική τη μεταβίβαση με τον νόμο 4389/2016 της πλειοψηφίας του Μετοχικού Κεφαλαίου των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο).
Οι αποφάσεις αυτές, συνέχεια της απόφασης 1906/2014 κατά της μεταβίβασης της ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ, αποτελούν μια τεραστία νίκη για το κίνημα του δημόσιου νερού και των κοινών αγαθών στην Ελλάδα. Η απόφαση είναι σημαντικής πολιτικής σημασίας καθώς, για μια ακόμα φορά το ΣτΕ αναγνωρίζει το νερό ως κοινωνικό αγαθό και διαπιστώνει τον εξωχώριο έλεγχο του Υπερταμείου καθώς και τον ταμειακό και ταμιευτικό του σκοπό.
Το κίνημα του δημόσιου νερού στην Ελλάδα αποδεικνύεται για μια ακόμα φορά «πολύ σκληρό καρύδι» για να το σπάσουν οι δαγκάνες του νεοφιλελεύθερου ολέθρου, που σαρώνει τη χώρα μας, την τελευταία δεκαετία.
Πρωτοβουλίες πολιτών, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κοινωνικοί φορείς, αυτοδιοίκηση, προσωπικότητες σε αγαστή συμπόρευση με τις συλλογικότητες και τα συνδικάτα των εργαζομένων σε ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και ΔΕΥΑ όλης της Ελλάδας και την ομάδα νομικής και δικαστικής υποστήριξης, δίνουν έναν διαρκή, δύσκολο και τελικά νικηφόρο αγώνα για να μην παραδοθούν τα νερά της Ελλάδας στα εγχώρια και διεθνή ιδιωτικά συμφέροντα. Για να προασπίσουν τον κοινωνικό έλεγχο στον κύκλο του νερού και την καθολική προσβασιμότητα σε ποιοτικές υπηρεσίες ύδρευσης-αποχέτευσης. Και το καταφέρνουν.
Η Παρασκευή 4/2/2022 ήταν μια όμορφη μέρα. Μια μέρα μεγάλης χαράς και δικαίωσης για καθέναν και καθεμία που κατέβαλε, όλα αυτά τα χρόνια, έστω και την ελάχιστη προσπάθεια σε αυτόν τον αγώνα και σε αυτή τη νίκη.
Το νερό ΞΥΠΝΗΣΕ και ρέει με ορμή. και πρέπει να τρέχει δημόσιο και ελεύθερο χωρίς να “εγκλωβίζεται” σε οικονομικούς, ταμειακούς, ταμιευτικούς και λογιστικούς σκοπούς!
Επόμενος στόχος, επόμενη νίκη. Στις 10/5/2022 εκδικάζεται στο ΣτΕ η προσφυγή ενάντια στην παράδοση σε ιδιώτες του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) της Πρωτεύουσας.
♦
2. Η απόφαση του ΣτΕ παρακαταθήκη για πραγματικά δημόσια ΕΥΔΑΠ
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που δήλωνε ότι: “είμαστε κάθε λέξη από το Σύνταγμα αυτής της χώρας και αυτό θα υπηρετήσουμε μέχρι τέλους“, όταν υποτάχτηκε στις μνημονιακές πολιτικές, προχώρησε το 2016, με αντισυνταγματικό, όπως αποδεικνύεται πλέον, τρόπο στην ένταξη των εταιριών ύδρευσης – αποχέτευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης στο Υπερταμείο.
Η απόφαση 190/2022 της ολομέλειας του ΣτΕ αναφέρει: «Η μεταβίβαση δυνάμει του ν. 4389/2016 από το Δημόσιο στην ΕΕΣΥΠ ΑΕ ποσοστού μεγαλύτερου του 50% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ ΑΕ αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος. … τούτο δε ακόμη και υπό την εκδοχή ότι το ποσοστό που κατέχει η ΕΕΣΥΠ [50,003%] δεν δύναται να το μεταβιβάσει σε ιδιώτες…»
Φαίνεται πως η τότε κυβέρνηση «ξέχασε» να υπηρετήσει τα συγκεκριμένα άρθρα του συντάγματος. Όμως, βάση της απόφασης του ΣτΕ η πλειοψηφία των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ επιστρέφει αμετάκλητα στο κράτος.
Κουνάμε το… δακρυσμένο μαντήλι μας, στο απερχόμενο πλέον Δ.Σ. της ΕΥΔΑΠ, ελπίζουμε και θα παλέψουμε η νέα δημόσια διοίκηση να κατανοήσει τι σημαίνει δημόσιο νερό, να βάλει στο συρτάρι τα σχέδια μετατροπής της ΕΥΔΑΠ σε κέλυφος, μικρών και μεγάλων, κρυφών ιδιωτικών συμφερόντων και να χτίσουμε ένα σύγχρονο υγιή δημόσιο οργανισμό στην Υπηρεσία της κοινωνίας.
Η απόφαση του ΣτΕ είναι σαφής και δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: «το Δημόσιο, …, δεν επιτρέπεται να επιδιώκει, προεχόντως ή παραλλήλως, οικονομικούς ή άλλους σκοπούς, έστω και υπαγορευόμενους από το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, όταν οι σκοποί αυτοί ανταγωνίζονται ή θέτουν σε κίνδυνο την αξιούμενη αδιάλειπτη και υψηλής ποιότητας παροχή των, ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο, ως άνω υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης».
Αυτοί λοιπόν που συνέταξαν περικομμένους εταιρικούς προϋπολογισμούς για να εξυπηρετήσουν το Υπερταμείο, τους μετόχους την κερδοφορία και τα μπόνους τους, ας τους αναθεωρήσουν εγκαίρως. Αν προλάβουν!
♦
3. Ο ιδιωτικοοικονομικός και «εξωχώριος» χαρακτήρας της ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείου)
Εκτός, από το θέμα του δημόσιου νερού, το ΣτΕ έκρινε κατ’ ουσία και το χαρακτήρα του Υπερταμείου: «το Δημόσιο, καίτοι είναι ο μοναδικός μέτοχος της ΕΕΣΥΠ ΑΕ, …, δεν ασκεί έλεγχο επί του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΣΥΠ … επιπροσθέτως δε, η ΕΕΣΥΠ ΑΕ, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου … επιδιώκει, προεχόντως, σκοπούς ταμειακούς και ταμιευτικούς, με τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας προσιδιάζοντα στην εξυπηρέτηση των σκοπών αυτών … προκύπτει ότι ο ν. 4389/2016 οργανώνει την ΕΕΣΥΠ ως ιδιότυπο νομικό πρόσωπο, με αντικείμενο δραστηριότητας ανάλογο προς εκείνο των εταιρειών «απόκτησης και ρευστοποίησης» [acquisition and disposal],… δεν διασφαλίζεται ο πλήρης έλεγχος του Ελληνικού Δημοσίου επί του Διοικητικού Συμβουλίου της «μητρικής» εταιρείας ΕΕΣΥΠ… ο Εσωτερικός Κανονισμός και το Στρατηγικό Σχέδιο της ΕΕΣΥΠ, απαγορεύεται να θίγουν τα δικαιώματα ή τα συμφέροντα του ΕΜΣ (Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας)».
Αποδεικνύεται πλέον, και με τη βούλα του ΣτΕ, ότι το μόρφωμα του Υπερταμείου που προέκυψε, από τη 17ωρη «διαπραγμάτευση», ως αποτέλεσμα του 3ου μνημονίου είναι ένας μηχανισμός αντίθετος με τη διασφάλιση του κρατικού και κοινωνικού ελέγχου και της καθολικής προσβασιμότητας στα κοινωνικά αγαθά.
♦
4. Η κυβέρνηση της ΝΔ αδιαφορεί για την απόφαση και στήνει ΣΔΙΤ στο ΕΥΣ της Αττικής
Και ενώ στην κυβέρνηση της ΝΔ και στο Υπουργείο υποδομών γνώριζαν ή «υπέθεταν» την απόφαση του ΣτΕ, ωστόσο παραβιάζουν και αυτήν την απόφαση, και προχωρούν στην εγκατάσταση ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα) στο ΕΥΣ της Αττικής. Επιχειρούν δια της «παρακαμπτήριου» να παραχωρήσουν τις πηγές και τα κανάλια του νερού σε ιδιωτικά συμφέροντα και θέτουν, με έμμεσο αλλά απόλυτο τρόπο, την υδροδότηση της Αττικής στον έλεγχο ιδιωτικών συμφερόντων.
Έχουν αποφασίσει να ξεπουλήσουν ακόμα και τη… μάνα τους (1). Θέλουν να παραδώσουν το ΕΥΣ στα ίδια συμφέροντα που εγκλώβισαν τον κόσμο στην Αττική Οδό και άφησαν τα νοικοκυριά χωρίς ρεύμα, επί μέρες.
Η νεοφιλελεύθερη εμμονή της κυβέρνησης σε αυτήν την πολιτική τη φέρνει σε ευθεία αντίθεση με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ και του Συντάγματος για τον χαρακτήρα του νερού ως ζωτικό κοινωνικό αγαθό και για την ανάγκη απόλυτου κρατικού ελέγχου επί της διαχείρισής του.
♦
5. Δεν θα επιτρέψουμε να γίνει η ΕΥΔΑΠ μια νέα ΔΕΗ
Οι αποφάσεις του ΣτΕ για το νερό μας δίνουν ισχυρά όπλα να αποτρέψουμε τη μετατροπή της ΕΥΔΑΠ σε νέα ΔΕΗ.
Όταν η ΔΕΗ ήταν η μεγαλύτερη εταιρία της χώρας με συμβολή στην παραγωγική συγκρότηση και ανάπτυξη της χώρας, με χιλιάδες θέσεις εργασίας, με καλές μισθολογικές απολαβές και με παροχή φθηνού ρεύματος σε όλους τους κατοίκους της χώρας, οι νεοφιλελέδες έβριζαν τους εργαζόμενους, τους συνδικαλιστές και τη δημόσια ΔΕΗ ως άντρο υψηλόμισθων, βολεμένων, εργατοπατέρων κ.α.
Σήμερα, με τη ΔΕΗ ιδιωτικοποιημένη, χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν, οι εργαζόμενοι είναι πλέον κακοπληρωμένοι, οι ηλεκτροδοτούμενοι ανοίγουν τους λογαριασμούς ρεύματος και «παθαίνουν εγκεφαλικό» και σε κάθε θεομηνία μένουν επί ώρες ή και μέρες χωρίς ρεύμα.
Θέλουμε να ζήσουμε τέτοιες εικόνες και με το νερό; Οι πολίτες, με πολλούς τρόπους έχουν εκφράσει τη θέλησή τους, σε συντριπτικά ποσοστά ενάντια σε μια τέτοια προοπτική. Οι αποφάσεις του ΣτΕ ενισχύουν αποφασιστικά αυτή τους τη θέληση.
Καλούμε τους πολίτες της Αττικής να αποτρέψουν τη νέα προσπάθεια ιδιωτικοποίησης που έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση της ΝΔ, μέσω δημιουργίας ΣΔΙΤ στο Υδροδοτικό Σύστημα.
Καλούμε την κυβέρνηση να σεβαστεί το γράμμα και το πνεύμα των αποφάσεων του ΣτΕ και να σταματήσει τώρα κάθε περαιτέρω ενέργεια για την δημιουργία του ΣΔΙΤ.
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΚΕΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΥΔΑΠ
Υ.Γ. (1) ΣΕΚΕΣ: Να… ευλογήσουμε και τα γένια μας!
Η φθινοπωρινή έκθεση «Greece political and security risks in brief – Autumn 2013» της αγγλικής εταιρείας «Bradburys Global risk partners» ανέφερε ως στοιχείο του υψηλού πολιτικού ρίσκου της εποχής για την Ελλάδα τα οργανωμένα κινήματα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού και ειδικά το ΣΕΚΕΣ το οποίο περιέγραφε ως, «… μια ομάδα εργαζομένων στο νερό που κάνει εκστρατεία σε δήμους και προάστια της Αθήνας που κέρδισε το 17% των ψήφων στην ψηφοφορία για τις εκλογές του διοικητικού συμβουλίου της ΕΥΔΑΠ και ο στόχος της μαζί με ένα άλλο κίνημα που ονομάζεται «Save Greek Water», είναι να κερδίσει υποστήριξη για το δημόσιο νερό από τους 45 δήμους της Αθήνας».
Είμαστε ιδιαιτέρως χαρούμενοι που σχεδόν 10 χρόνια μετά αποδεικνύεται ότι είχαν δίκιο και το ΣΕΚΕΣ επιτέλεσε έναν από τους βασικούς σκοπούς της ίδρυσης και λειτουργίας του όλα αυτά τα χρόνια. Συμβάλλαμε, όλη αυτή την επικίνδυνη για το ελεύθερο νερό δεκαετία, στη σωτηρία του έχοντας καίριο, αποφασιστικό και πρωταγωνιστικό ρόλο.
Υ.Γ. (2) Η νίκη έχει πολλούς πατέρες, η ήττα κανένα
Θυμόμαστε ότι όταν ξεκινήσαμε το 2012 μαζί με Σωματείο Εργαζομένων της ΕΥΑΘ και συλλογικότητες όπως το SaveGreekWater τον αγώνα ενάντια στις μνημονιακές πολιτικές ιδιωτικοποίησης του νερού, από κάποιους που σήμερα πανηγυρίζουν λοιδορηθήκαμε και για την αισιοδοξία μας και για το συντονισμό μας με την κοινωνία των πολιτών και για την επιμονή μας στην συγκεκριμένη νομική ομάδα που έφερε τις νίκες του 2014 και 2022.
Θυμόμαστε επίσης τον πράσινο συνδικαλιστή «γκουρού» που έλεγε δημόσια ότι είναι πεταμένα λεφτά, η προσφυγή ενάντια στο Υπερταμείο, ενώ σε χθεσινή ανακοίνωσή του βγάζει χολή γιατί λέει το ΣΕΚΕΣ ξεχνάει να κάνει κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλά να που καμία φορά, και δεδομένης της ισχύος του κινήματος και του δίκαιου του αιτήματος η «αστική δικαιοσύνη» λοξοκοιτάει προς τα κοινωνικά συμφέροντα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: (1) Τον ∆εκέµβριο του 2013 η γερουσιαστής του Μεξικού Λάιντα Σονσόρες τοποθετήθηκε στη Γερουσία για τις ιδιωτικοποιήσεις µε τα λόγια του νοµπελίστα Ζοζέ Σαραµάγκου: «Ας ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθούν η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθούν το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθούν η ∆ικαιοσύνη και ο νόµος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ηµέρα και µε τα µάτια ανοιχτά. Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων ιδιωτικοποιήστε τα κράτη, παραδώστε επιτέλους την εκµετάλλευση υµών των ιδίων σε εταιρείες του ιδιωτικού τοµέα µε διεθνή διαγωνισµό. ∆ιότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσµου… Και µια και µπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την… µάνα που σας γέννησε».
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Οι μέχρι τώρα αποφάσεις του ΣτΕ για το δημόσιο χαρακτήρα του νερού:
- Απόφαση 1906/2014, της ολομέλειας ενάντια στην ένταξη της ΕΥΔΑΠ στο ΤΑΙΠΕΔ (Άμεση ιδιωτικοποίηση).
- Απόφαση 190-1/2022, της ολομέλειας ενάντια στην ένταξη της ΕΥΔΑΠ στην ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείο – Έμμεση ιδιωτικοποίηση).
- Απόφαση 92/2022 του Δ΄ Τμήματος (5μελής σύνθεση) του ΣτΕ ενάντια στην ΚΥΑ για την τιμολόγηση του νερού (Διάσπαση του κύκλου του νερού-Εμπορευματοποίηση).
Εκκρεμούν προς εκδίκαση, στις 10-05-2022:
- Η προσφυγή για την ΚΥΑ τιμολόγησης του νερού, στην Ολομέλεια του ΣτΕ (Διάσπαση του κύκλου του νερού – Εμπορευματοποίηση).
- Η προσφυγή ενάντια στο ΣΔΙΤ για το ΕΥΣ (Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα) της Αττικής, στο Δ΄ Τμήμα (Έμμεση Ιδιωτικοποίηση – Διάσπαση του κύκλου του νερού – Εργολαβοποίηση).