Ιδιωτικοποιήσεις εξπρές. Πρόσβαση της κοινωνίας στα κοινά αγαθά ή γρήγορο και επιτυχές κλείσιμο της 3ης αξιολόγησης;

του Κώστα Λυμπέρη, μέλος γραμματείας «ΣΕΚΕΣ για δημόσια ΕΥΔΑΠ, στην υπηρεσία της κοινωνίας»

 «Ιδιωτικοποιήσεις εξπρές;»

(Πρόσβαση της κοινωνίας στα κοινά αγαθά ή γρήγορο και επιτυχές κλείσιμο της 3^ης αξιολόγησης;)

Η είδηση

Η Realmoney στις 10-12-2017, στο άρθρο με τίτλο «Τα πάνω-κάτω στις ΔΕΚΟ» μας ενημερώνει ότι μέχρι τέλος του 2017 «το δρόμο για ιδιωτικοποιήσεις εξπρές και λειτουργία των ΔΕΚΟ με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια ανοίγει η απόφαση για μεταβίβαση 18 ΔΕΚΟ απευθείας στο υπερταμείο από 01-01-2018». 

Δηλαδή δεν έχουν μπει ακόμα οι ΔΕΚΟ στο υπερταμείο;

Όχι, παρότι από το 2016 είχαν ψηφιστεί οι νόμοι για τη σύσταση του υπερταμείου και της ΕΔΗΣ και τη μεταφορά των 18 ΔΕΚΟ στην ΕΔΗΣ. Μέχρι σήμερα δεν είχε ενεργοποιηθεί η ΕΔΗΣ και κατά συνέπεια η μεταφορά των ΔΕΚΟ στο υπερταμείο. Αυτό, σύμφωνα με το δημοσίευμα, θα επιχειρηθεί τις αμέσως επόμενες μέρες με την ένταξη των ΔΕΚΟ απευθείας στο υπερταμείο και όχι στην ΕΔΗΣ.

Ποιες ΔΕΚΟ είναι αυτές;

1. ΔΕΗ (34%). Το υπόλοιπο έχει ήδη ή θα πουληθεί απευθείας σε ιδιώτες.
2. ΕΥΔΑΠ (50%). Το υπόλοιπο έχει ήδη ή θα πουληθεί απευθείας σε ιδιώτες.
3. ΕΥΑΘ (51%). Το υπόλοιπο έχει ήδη ή θα πουληθεί απευθείας σε ιδιώτες.
4. Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (25%). Το υπόλοιπο έχει ήδη ή θα πουληθεί απευθείας σε ιδιώτες.
5. Αττικό Μετρό
6. Κτιριακές Υποδομές
7. ΟΑΣΑ (μαζί με τις θυγατρικές του ΣΤΑΣΥ, ΟΣΥ)
8. ΟΣΕ
9. ΟΑΚΑ
10. ΕΛΒΟ
11. ΕΛΤΑ
12. Ελληνικές Αλυκές
13. ΕΤΒΑ Βιομηχανικές Περιοχές
14. Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου
15. Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ)
16. Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ)
17. Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (HELEXPO)

Ουσιαστικά πρόκειται για τις εταιρίες μέσω των οποίων το κράτος διασφάλιζε ένα κάποιο επίπεδο υπηρεσιών για μείζονος σημασίας αγαθά, μερικά από τα οποία προστατεύονται και από το σύνταγμα.

Τα κοινά αγαθά

Οι κοινωνίες στην πορεία του χρόνου και καθώς διαμορφώνονταν σε συγκεντρωμένες αστικοποιημένες κοινωνίες δημιουργούσαν υποδομές και δίκτυα που διασφάλιζαν την πρόσβαση όλων στα απαραίτητα ακόμα και βιοτικά αγαθά. Έτσι στήθηκαν οι υποδομές και τα δίκτυα

• υγείας (ΕΣΥ),
• παιδείας (δημόσιο σχολείο όλων των βαθμίδων),
• διατροφής (δημόσια δίκτυα παραγωγής ή/κ΄ αποθήκευσης),
• κατοικίας (ΟΕΚ),
• νερού με γεωτρήσεις, λίμνες διυλιστήρια νερού, δίκτυα μεταφοράς και διανομής, δίκτυα αποχέτευσης, βιολογικούς (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΥΑ),
• ρεύματος (ΔΕΗ),
• επικοινωνίας(ΕΛΤΑ-ΟΤΕ),
• μεταφορών-μετακίνησης (ΟΣΕ-ΟΑΣΑ,ΟΣΥ-ΣΤΑΣΥ-Αεροδρόμια-Λιμάνια-Οδικοί άξονες, κλπ),
• ενημέρωσης (ΕΡΤ),
• πολιτισμού (Εργατική Εστία) και
• δημόσιου χώρου (ΕΤΑΔ – Εταιρία ακινήτων Δημοσίου)

Σήμερα ο νεοφιλελευθερισμός, με τη μορφή μνημονίων στην Ελλάδα, επιχειρεί μια βίαιη υφαρπαγή των δομών, των υποδομών και των δικτύων διανομής των εναπομεινάντων κοινών αγαθών. Ότι με δημόσιο χρήμα επί αιώνες στήθηκε για να μπορούν οι άνθρωποι να ζουν ανθρώπινα παραδίδεται, ως προς τη διαχείρισή του, στα ιδιωτικά κεφάλαια. Πλήρης, δηλαδή εμπορευματοποίηση κάθε ανθρώπινης ανάγκης για επιβίωση και για αξιοπρέπεια.

Υγεία, παιδεία, διατροφή, κατοικία, ρεύμα, νερό, (τηλε)πικοινωνίες, μεταφορές, ενημέρωση, δημόσιος χώρος, πολιτισμός.  Είναι τα πιο βασικά αγαθά τα οποία καλούμαστε στην ουσία να αποφασίσουμε αν θα είναι κοινό κτήμα όλων μας ή θα τα χαρακτηρίσουμε εμπόρευμα παραδίδοντας τα στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα.

Ναι, αλλά δε θα βελτιωθούν έτσι, οι υπηρεσίες; Έστω κι αν πληρώνουμε κάτι παραπάνω;

Όπου αυτές οι υπηρεσίες, πολλές εκ των οποίων στην ουσία είναι από τη φύση τους μονοπωλιακές, ιδιωτικοποιηθήκαν μερικώς ή ολικώς, άμεσα ή έμμεσα,  οι συνέπειες ήταν η αύξηση των τιμολογίων, η πτώση της ποιότητας υπηρεσιών, τα ατυχήματα, η μείωση της πρόσβασης για ευρύτατα τμήματα πληθυσμού, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, η μείωση των θέσεων εργασίας, η επιδείνωση των όρων εργασίας σε όλο των κύκλο εργασιών των ιδιωτικοποιημένων εταιριών, η επιβάρυνση των κρατικών προϋπολογισμών με κόστη επιδοτήσεων και ανανέωσης-επέκτασης των υποδομών, κλπ.

Από καμία εμπειρία δεν προκύπτει βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ή κάποιες έστω, άλλες θετικές επιπτώσεις για τα δημόσια οικονομικά ή την κοινωνία. Γι’ αυτό και πλέον είναι έντονη η συζήτηση αλλά και η διεθνής τάση για επανακρατικοποίηση – επαναδημοτικοποίηση αυτών των υπηρεσιών. 

Η κοινωνία τι να υπερασπιστεί;

Τους τεμπέληδες, βολεμένους δημόσιους υπάλληλους ή τις συνδικαλιστικές συντεχνίες που απομυζούν τους πολίτες;

Όχι, η κοινωνία οφείλει να υπερασπιστεί το δικαίωμά της να έχει καθολική πρόσβαση στα δημόσια αγαθά και σε ποιοτικές υπηρεσίες προσφοράς τους από οργανισμούς δημόσιους-κοινωνικούς, διαφανείς και ελεγχόμενους. Η τακτική της απαξίωσης, με ανοχή ή και υποδαύλιση από την εξουσία, φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής δε μπορεί να μας οδηγήσει στη δήθεν λύση της ιδιωτικοποίησης, που επιτρέπει την πρόσβαση μόνο για τους έχοντες, με αντίστοιχη διαβάθμιση πρόσβασης στις ποιοτικές υπηρεσίες.

Η λύση είναι οργανισμοί δημόσιοι με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο, που θα διασφαλίζουν την καθολική ατομική και συλλογική πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες για όλους. Με αποκάλυψη και διόρθωση όλων των κακώς κείμενων αλλά με διασφάλιση του μείζονος που είναι η ανάγκη της κοινωνίας να έχει πρόσβαση στα κοινά αγαθά

Και η κύρια κατοικία (το κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι) στο σφυρί;

Στην Ελλάδα, για διάφορους λόγους, η λογική της «επένδυσης σε κατοικία» (ουσιαστικά λαϊκή αποταμίευση και οικογενειακή εξασφάλιση, λόγω ανυπαρξίας κοινωνικού κράτους) έχει βαθιές ρίζες και μάλλον μπορεί κάποιος να πει ότι είναι πιο υγιής από την «επένδυση-αποταμίευση» σε άλλους τομείς αφού σε κάθε περίπτωση η κατοικία έχει μια αξία χρήσης και βεβαίως το δικαίωμα στην αξιοπρεπή κατοικία αποτελεί στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα.

Το κράτος στάθηκε πάντα εχθρικό απέναντι στην ανάγκη νόμιμης (σχεδιασμένης, με κανόνες και ασφάλεια) αξιοπρεπούς κατοικίας για τα λαϊκά στρώματα ενισχύοντας την αυθαιρεσία, την πελατειακή λογική, την κομματική εξάρτηση και οδηγώντας τελικά σε φαινόμενα τύπου Μάνδρας.

Οι πλειστηριασμοί κύριας κατοικίας εντάσσονται στην ενιαία επίθεση που δέχονται τα στοιχειώδη, ζωτικά, ανθρώπινα δικαιώματα από το μνημονιακό νεοφιλελευθερισμό.

Ακόμα και το Νερό;

Τα παραδείγματα των τελευταίων χρόνων από τις ιδιωτικοποιήσεις (ακόμα και με τη μορφή συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, ΣΔΙΤ ή συμβάσεων διαχείρισης) στον λεγόμενο 1^ο κόσμο και όχι μόνο στον λεγόμενο 3^ο κόσμο, αποδεικνύουν τις τραγικές επιπτώσεις των ιδιωτικοποιήσεων του Νερού στο κοινωνικό σύνολο.

• Τη διετία 2012-14 η εταιρία Thames Water στο Λονδίνο προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές, καθώς μόλυνε τον ποταμό Τάμεση με 1.4 δισεκατομμύρια λίτρα ακατέργαστων αποβλήτων. Στην εταιρία επεβλήθη το 2017 το μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει δοθεί ποτέ σε εταιρία ύδρευσης-αποχέτευσης.

• Στην πρόσφατη περίπτωση της κρίσης στο Φλίντ των ΗΠΑ (κηρύχτηκε η πόλη σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης), με την καταστροφή του δικτύου ύδρευσης λόγω μόλυνσης που προέκυψε από την αλλαγή της πηγής τροφοδοσίας του δικτύου ύδρευσης υπάρχουν υπόνοιες ότι αυτή οφείλεται στην απόθεση μη κατάλληλα επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων στον αποδέκτη ποταμό, που για λόγους οικονομίας έγινε τροφοδότης του δικτύου ύδρευσης με καταστροφικά για την υγεία των πολιτών αποτελέσματα.

• Η γαλλική πολυεθνική Suez, γνωστή για την προσπάθειά της να αποκτήσει έλεγχο και των ελληνικών νερών, η οποία είχε σύμβαση διαχείρισης απορριμμάτων με το δήμο του Μαρόκο αποκαλύφθηκε, μετά από ελέγχους των αρμόδιων αρχών, ότι αυτή συνέλεγε και αδρανή απόβλητα, όπως χαλίκια, προκειμένου να αυξήσει το βάρος των απορριμμάτων και ως εκ τούτου τα έσοδα της. Μάλιστα της επέβαλαν και πρόστιμο – ρεκόρ ύψους 7 εκατ. ντίρχαμ.

• Η ιδιωτικοποίηση των νερού στο Παρίσι (κι εδώ Suez) την 25ετί 1985-2010 προκάλεσε αύξηση των τιμολογίων κατά 256% και μηδενικέ επενδύσεις στο δίκτυο ύδρευσης.

• Η έμμεση ιδιωτικοποίηση του Νερού στο Βερολίνο (κι εδώ εμπλεκόμενη η γαλλική Suez) προκάλεσε κόστος περίπου 1 δισεκατομμύριο Ευρώ στο δήμο του Βερολίνου, λόγω των κρυφών όρων των συμβάσεων (περί εγγυημένου κέρδους).

Πάμπολλα τέτοια παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν. Δεν υπάρχει κανένα θετικό, για τις κοινωνίες, παράδειγμα άμεσης ή έμμεσης ιδιωτικοποίησης του Νερού παγκοσμίως.

Και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αδιαφορώντας για όλη αυτή την παγκόσμια αρνητική εμπειρία υπογράφει την παράδοση, ακόμα και του νερού στα ιδιωτικά συμφέροντα.

Και τι να κάνουμε;  Τα παραδείγματα από τις μάχες του νερού

Η μάχη του Νερού και των δημόσιων αγαθών όπου δόθηκε, κερδήθηκε. Δεν κερδήθηκε και πληρώθηκε βαρύ τίμημα (οικονομικό, περιβαλλοντικό, εργασιακό, υγείας) από τις κοινωνίες, όπου δε δόθηκε.

• Η Κοτσαμπάμπα στη Βολιβία και η Ιρλανδία κέρδισαν τη μάχη του δημόσιου νερού και άλλαξαν το πολιτικό σύστημα.
• Το Παρίσι (έδρα των δύο μεγαλύτερων πολυεθνικών διαχείρισης νερών παγκοσμίως) και το Βερολίνο (έδρα των Μέρκελ-Σόιμπλε) επαναδημοτικοποίησαν τα νερά τους.
• Η Ουρουγουάη, η Βολιβία, η Σλοβενία το 2016, κατοχύρωσαν στα συντάγματά τους το νερό ως αναπαλλοτρίωτο ανθρώπινο δικαίωμα.
• Ο ΟΗΕ με το Ψήφισμα 64/292 του 2010, της ΓΣ του, αναγνώρισε «το δικαίωμα στο ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και στην υγιεινή ως ανθρώπινο δικαίωμα ουσιώδες για την πλήρη απόλαυση της ζωής και όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Άρα, το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να δώσουμε τη μάχη. Να δώσουμε τη μάχη, όχι για την τιμή των όπλων. Όχι για να πέσουμε όρθιοι, όχι για να διαμορφώσουμε κομματικές επιρροές ή πλειοψηφίες που θα μας «πουλήσουν», αλλά για να την κερδίσουμε. Για να κρατήσουμε δημόσια και να καταστήσουμε κοινωνικά τα κοινά αγαθά. Για να σκιαγραφήσουμε μια κοινωνία ανθρώπων, κοινωνικών όντων και όχι μια αγορά καταναλωτών, ζόμπι. 

Αποφασιστικότητα, ενότητα των εργαζομένων, σύμπλευση των κινημάτων, συμμαχία εργαζομένων-κοινωνίας-κινημάτων, δημοκρατία στη λήψη και στην υλοποίηση των αποφάσεων είναι οι απαραίτητοι όροι που θα κατακτούμε, στην εξέλιξη του αγώνα, ώστε να νικήσουμε.

Το κίνημα του Νερού και το κίνημα των πλειστηριασμών.

Αυτά τα δύο κινήματα είναι κινήματα με υπόσταση στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Δεν ξεκινάμε από το μηδέν.

Και τα δύο αυτά κινήματα έχουν δώσει σημαντικές μάχες τα τελευταία χρόνια, έχουν κάποια συγκρότηση, έχουν επιτυχίες, είναι αναγνωρίσιμα στην ελληνική κοινωνία. Υπάρχουν λοιπόν προϋποθέσεις να δημιουργηθεί μια ευρύτερη συσπείρωση που θα υπερασπίσει τα κοινά αγαθά ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και την εμπορευματοποίησή τους.

Το κάλεσμα.

Πρέπει όλες οι δυνάμεις να τεθούν “επί ποδός πολέμου”. Έρχεται η ώρα που τα πράγματα γίνονται πραγματικά κρίσιμα.

Η παράδοση, όσων από τα κοινά αγαθά έχουν απομείνει προσβάσιμα, στην κερδοσκοπία των ιδιωτικών κεφαλαίων θα σημάνει μια δραματική υποβάθμιση της ζωής ευρύτατων στρωμάτων της κοινωνίας καθιστώντας την πρόσβαση σε στοιχειώδεις υπηρεσίες βασικών, ακόμα και ζωτικών, ανθρώπινων αναγκών μια πολύ ακριβή έως απλησίαστη υπόθεση.

Το δίλημμα: Πρόσβαση της κοινωνίας στα κοινά αγαθά ή γρήγορο και επιτυχές κλείσιμο της 3^ης αξιολόγησης; 

• Αξιοπρεπής, ασφαλής κατοικία (με ρεύμα, θέρμανση, νερό, επικοινωνία και ενημέρωση),
• καθολική πρόσβαση σε φθηνό, επαρκές και ποιοτικό πόσιμο νερό και
• δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες διατροφής, υγείας, παιδείας, μετακίνησης, δημόσιου χώρου, πολιτισμού

ή

• ματωμένα πρωτογενή πλεονάσματα και
• παράδοση όχι μόνο του χρόνου μας, όχι μόνο του κόπου μας αλλά και
• παράδοση του δικαιώματος της ζωής και της αξιοπρέπειας μας στους δανειστές;

Αυτό είναι το ερώτημα που επιχειρούν να κρύψουν οι κυβερνητικοί υποτακτικοί των εγχώριων και διεθνών ιδιοτελών συμφερόντων και όλο το πολιτικό, οικονομικό και επικοινωνιακό σύστημα που στηρίζει, υποστηρίζει ή ανέχεται την υλοποίηση του νεοφιλελεύθερου μνημονιακού ολέθρου, για τον ελληνικό λαό. 

Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να αποκαλύψουμε και απαντήσουμε τις αμέσως επόμενες εβδομάδες. Όλες οι φιλοσοφικές, ιδεολογικές, πολιτικές, κινηματικές, συνδικαλιστικές, κοινωνικές, επιστημονικές και παραγωγικές δυνάμεις θα κληθούν, εκ των πραγμάτων, να πάρουν θέση. 

Θα επιτρέψουμε τον κατήφορο προς την κόλαση της εμπορευματοποίησης και της υποδούλωσης των αναγκών μας στα ιδιωτικά κεφάλαια ή θα αρχίσουμε να ανεβαίνουμε προς την κοινωνία της πλήρους ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών, μέσω της απρόσκοπτης, ατομικής και συλλογικής, πρόσβασης στα κοινά αγαθά, ώστε να ανιχνεύσουμε τις λεωφόρους που οδηγούν στο βασίλειο της ανθρώπινης ελευθερίας;